ნაყოფიერებასა და მოსავლის აღებასთან დაკავშირებული დღესასწაული, დაარსების დღიდან  ისეთივე გრადნიოზული გახდა, როგორც თავად ლეგენდარული, XI საუკუნეში ნაგები ტაძრის კედლები. დღეობა ალავერდის მონასტრის დამაარსებლის, იოსებ ალავერდელის სახელზე იმართებოდა. ერთ-ერთ ყველაზე გრძელი ქრისტიანულ დღესასწაული 29 სექტმებერს იწყებოდა და სრულ სამ კვირას გრძელდებოდა.  XVI საუკუნიდან ალავერდობა ჯვართამაღლებას დაუკავშირდა, როდესაც კახთა მეფე ლევანმა იერუსალიმიდან ალავერდში ცხოველმყოფელი ჯვრის ნაწილი ჩამოაბრძანა. ამ ისტორიული მოვლენის შემდეგ ალავერდობამ კიდევ უფრო მასშტაბური სახე მიიღო. დღეობა გაჯერებული იყო სინკრეტული რწმენა-წარმოდგენებით, ქრისტიანული თუ წინაქრისტიანული ელემენტებით. მას ციკლური ხასიათი ჰქოდა და მოიცავდა თავს, შუასა და ბოლო ალავერდობას. ალავერდის ტაძრის ვრცელ ეზოში, თუ მის გარეთ, კავკასიონის თოვლიანი მწვერვალების ძირში, ალაზნის ველზე, დაახლოებით 15–20 ათასი ადამიანი იყრიდა თავს. მოდიოდნენ ღამის თევით მოსალოცად კახელები, ქართლელები, ინგილოელი ლეკები, სომეხი გრიგორიანელები, ლეკები, დიდოელები, ოსები, თუშები, ხევსურები, ფშავლები, ქისტები, კახეთში დამკვიდრებული თათრები. ქრისტიან და მაჰმადიან მლოცველებს მხარდამხარ მოჰქონდათ შესაწირი. ალავერდობა სრულდებოდა ხმაურიანი, თეატრალურ-რიტუალური წარმოდგენით, როდესაც ტაძრის ეზოში 200 – 300 ცხენოსანი თუში იკრიბებოდა და ომში დაღუპულთა სულებისათვის სამჯერ შემოუვლიდა ტაძარს. ისინი მთელს ხმაზე სწირავდნენ ‘დალაის’ სიმღერით. ეს წესი ეძღვნებოდათ თუშ მეომრებს, რომელბმაც 1659 წელს ცნობილ ბახტრიონის  ბრძოლაში ასახელეს სამშობლო. ალავერდობის დროს ასევე იმართებოდა დიდი ბაზრობა. ტაძრის ეზოს გარეთ მოედანი იყოფოდა ქუჩებად, იდგმებოდა დუქნები, დახლები ივსებოდა სამრეწველო, მესაქონლეობისა და მიწათმოქმედების პროდუქტებით. თუშების დახლებზე ჩნდებოდა ჭრელ-ჭრელი ჩითები და ფარდაგები, ედებოდა ქუჩებს მთიდან ჩამოტანილი გუდის ყველის სუნი; ფშავლების დახლებზე ისმოდა გასაყიდი იარაღის ღრჭიალი; ხევსურების მიერ ჩამოყვანილი საქონელი რეკდა ზანზალაკებს; ქუჩებში სომეხ ვაჭრებს დაჰქონდათ გასაყიდად ტკბილეული, ტყავის ჩექმები, თბილი ტანსაცმელი და მრავალი ევროპული საქონელი. ფეთქვადა ალაზნის ველი, როგორც ერთი გული, საქართველოსი, სხვადასხვა ხალხების, რელიგიებისა და დოვლათის ფერებით.

ახმეტის მუნიციპალიტეტი ასევე მასპინძლობს ისეთ ფესტივალებს, როგორიც არის „ზეზვაობა“ – ფარდაგების გამოფენა თუ “ლექსობა-კაფიაობა ილტოს პირას” – პოეზიის ფესტივალი, რომლის მიზანია ხალხური ტრადიციული ლექსობა-კაფიაობის კონსერვაცია და პოპულარიზაცია. „პანკისობა“ ზაფხულობით სოფელ დუისში იმართება, სადაც წარმოდგენილია ადგილობრივი ოსტატების უნიკალურ ნამუშევრები, ასევე  პანკისურ ყველი, თაფლი, და რაც ყველაზე საინტერესოა, ეწყობა ხეობისთვის დამახასიათებელი სპორტული შეჯიბრებები და ადგილობრივი ანსამბლების მუსიკალური პერფორმანსები.  სოფელ მატანში შემორჩენილია ძველი დროის დღესასწაული „ყეენობა“ – თეატრალიზებული სანახაობა, რომელიც იმართება დიდი მარხვის დაწყების დღეს და მასში თითქმის მთელი სოფლის მოსახლეობა იღებს მონაწილეობას. სოფელ მატანთან ასოცირდება კიდევ ერთი დღესასწაული – ‘’ქაქუცობა“, რომელიც, მატანის მკვიდრის და საქართველოს გმირის, ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილის სახელს უკავშირდება. ქაქუცა ჩოლოყაშვილი ოფიცერი იყო, რომელიც 1921 წელს, საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ, სათავეში ჩაუდგა ქვეყნის მთავარ პარტიზანულ მოძრაობას. მის მეამბოხეთა რაზმს „შეფიცულთა რაზმი“ ეწოდა, რადგან ფიცი ჰქონდათ დადებული, მთელს ცხოვრებას ოკუპაციის წინააღმდეგ ბრძოლაში გაატარებდნენ. ქაქუცა ჩოლოყაშვილი საფრანგეთში, დევნილობაში გარდაიცვალა 1930 წელს. მისი სახელი, რომელიც საბჭოთა ხელისუფლების მიერ რამდენიმე ათეული წლის განმავლობაში ამოშლილი იყო საქართველოს ისტორიიდან,  ახალ სიცოცხლეს იძენს 1980 იანი წლებიდან, როდესაც იწყება საქართველოს დამოუკიდებლოვისთვის ბრძოლის ახალი ტალღა. მისი ნეშტი სამშობლოს 2005 წელს დაუბრუნდა, და თბილისში, მთაწმინდის პანთეონში განისვენებს. ხოლო მის მკვიდრ, ახმეტის მიწებზე, ყოველ 14 ივლისს,  ქაქუცას დაბადების დღეს, ახმეტა და მატანი მთელ საქართველოსთან ერთად ეროვნული გმირის დღეს ზეიმობს.